Uwaga! Fonoholizm

Co piąty nastolatek twierdzi, że telefon komórkowy jest dla niego czymś więcej niż tylko narzędziem do prowadzenia rozmów i komunikowania się z innymi – wynika z badania przeprowadzonego w ramach kampanii „Uwaga! Fonoholizm”.

Czym jest fonoholizm?

Nadmierne używanie telefonu komórkowego to zjawisko bardzo powszechne, zwłaszcza wśród młodzieży. Ilość funkcji jakie oferują i producenci telefonów komórkowych powoduje, że telefon stwarzając możliwość słuchania muzyki, surfowania po internecie, czy grania w gry już dawno przestał spełniać funkcję wyłącznie komunikacyjną. Różnorodność modeli i chęć dostosowania ich do oczekiwań odbiorców, ma swoje odzwierciedlenie w wyglądzie, kształcie i kolorze telefonów. Telefon niewątpliwie stał się elementem stylu życia, który często odzwierciedla status społeczny właściciela. Z tego powodu stanowi on wielkie zagrożenie dla młodych ludzi.

Jak rozpoznać zagrożenie?

Jeśli młody człowiek:

1. Przywiązuje wyjątkową rolę do telefonu komórkowego, towarzyszy mu on w każdej wykonywanej czynności. Musi mieć go cały czas przy sobie, często nosząc ze sobą np. dodatkową baterię;
2. Odczuwa niepokój, staje się nerwowy, nadpobudliwy, jeśli nie ma ze sobą telefonu komórkowego;
3. Odczuwa stałą potrzebę kontaktowania się z innymi przez telefon, a unika kontaktów bezpośrednich;

Porozmawiaj z nim, ale także z innymi rodzicami. Być może warto skonsultować się także z wychowawcą lub pedagogiem.

Zagrożenia wynikające z nadmiernego używania telefonu komórkowego:

1. Osłabienie tradycyjnych więzi społecznych, zarówno w rodzinie jak i kontaktach z rówieśnikami;
2. Zubożenie języka komunikacji. Młody człowiek, np.: pisząc smsy używa specyficznego, skrótowego języka. Ten sposób komunikacji przenosi często na kontakty bezpośrednie, co prowadzi do częstych błędów językowych, widocznych w mowie i piśmie;
3. Trudności w nawiązywaniu relacji bezpośrednich;
4. Zanik zainteresowań i pasji młodego człowieka;
5. Zaburzenia funkcji biologicznych, tj.: odżywianie, sen co może przełożyć się na trudności w nauce, a później w pracy;

Telefon komórkowy dla pokolenia obecnych trzydziestolatków w czasach liceum był nowością i jedynie nieliczne osoby były jego szczęśliwymi posiadaczami. Dla obecnych nastolatków jest absolutną normą. Stał się on częścią składową tożsamości młodego człowieka, na co z resztą wskazują wyniki badań, mówiące, o tym, że co trzeci nastolatek nie wyobraża sobie nawet dnia bez telefonu, a co czwarty czuje się nieswojo, gdy zapomni go ze sobą zabrać.

Patrząc na telefon, możemy dużo wywnioskować na temat młodego człowieka. Analizując, bierzemy pod uwagę, to, czy posiada on najnowszy zadbany model, czy też stary, poobijany, ale np.: ze znakomitymi słuchawkami i możliwością słuchania muzyki. Możemy wnioskować, że dana osoba przywiązuje wagę do swojego wyglądu, uważnie dobiera dodatki, które mają wyrażać osobowość, czy też jest miłośnikiem muzyki i jakość dźwięku jest dla niej najważniejsza, a poprzez to jakiej słucha muzyki, może wyrażać siebie.

Komórka służy młodym ludziom przede wszystkim do utrzymywania kontaktów z rówieśnikami. Należy pamiętać, że okres dorastania charakteryzuje się tym, że grupa rówieśnicza staje się dla młodzieży niezwykle ważna. Niejednokrotnie, to co jest modne i wartościowe wśród kolegów, bywa dla młodego człowieka ważniejsze niż wartości przekazywane przez rodziców. Posiadanie telefonu spełnia tu funkcję zarówno komunikacyjną, jak i statusową. Dla nastolatka nieodebranie telefonu czy nieodpisanie na sms przez przyjaciela czy sympatię, nieraz jest równoznaczne z zakończeniem znajomości.

Wiadomości sms przyniosły także rewolucję w sferze językowej. Ich pisanie spowodowało powstanie specyficznego języka, pełnego skrótów i symboli, których znaczenie nie dla wszystkich jest zrozumiałe i czytelne. Daje to młodym osobom poczucie wyjątkowości. Mają oni tylko sobie charakterystyczny, wyjątkowy kod, którym posługują się między sobą. Telefon może również wyznaczać pozycję w grupie przyjaciół. W zależności od jego modelu możemy być mniej lub bardziej popularni, co dla nastolatka jest rzeczą bardzo ważną.

W dobie dzisiejszej techniki telefon, poza wyżej wymienionymi funkcjami, jest także narzędziem służącym do słuchania muzyki, korzystania z Internetu, w tym komunikowana się poprzez portale społecznościowe oraz używania przeróżnych aplikacji takich jak GPS, kalendarz, itp. Dla wielu ludzi komórka jest jedynym zegarkiem i budzikiem, jaki posiadają. To wszystko powoduje, że brak telefonu dla wielu młodych ludzi uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Telefon stał się przedłużeniem naszego Ja. Przestajemy nawet zauważać, że używanie go w niektórych miejscach czy sytuacjach jest nietaktem, czy wyrazem złego wychowania.

Zauważyłeś, że Twoje dziecko jest poddenerwowane, kiedy nie ma ze sobą komórki, nie może skoncentrować się na jednej czynności, np.: na nauce czy pomocy w domu, tylko zerka cały czas na wyświetlacz. Z przyjaciółmi kontaktuje się częściej przez telefon niż bezpośrednio. Te objawy powinny Cię zaniepokoić i skłonić do rozmowy z dzieckiem na temat nadmiernego korzystania z telefonu.

Rodzicu, przygotuj się do rozmowy.

1. Poczekaj na dobry moment i znajdź właściwe miejsce. Możecie porozmawiać np.: w domu, na spacerze, przy ulubionych lodach. To sprawi, że dziecko poczuje luźniejszą atmosferę i łatwiej będzie mu otworzyć się na ważne tematy. Porozmawiaj z nim bez udziału osób trzecich i zadbaj o to, aby rozmowa nie była zakłócana, np.: dzwoniącym telefonem. To powinien być czas przeznaczony tylko dla Was.
2. Znajdź czas. Poświęć dziecku maksimum uwagi - musi czuć, że jest najważniejsze i że go słuchasz. Nie lekceważ tego, co mówi i nie przerywaj. Pomóż mu otworzyć się na dialog.
3. Zgromadź argumenty. Pretekstem do rozmowy i wprowadzenia zmian mogą być zbyt wysokie rachunki telefoniczne lub częste doładowanie telefonu na kartę. Zastanów się, w jakich sytuacjach Twoje dziecko nadużywało telefonu. Czy przeszkadzało to innym, czy było wyrazem braku grzeczności i szacunku dla otoczenia? W rozmowie podaj konkretne przykłady takich sytuacji. Wszystkie argumenty przemyśl i przeanalizuj – wybierz te, które będą najlepsze.

Jak rozmawiać z dzieckiem…?

Potraktuj nastolatka jak równego partnera w rozmowie. Mów łagodnym głosem, wtedy dziecko będzie czuło się bezpiecznie, nie odczuje presji i niepokoju, które mogą zakłócić szczerą rozmowę. Proponuj rozwiązania, które będą satysfakcjonujące dla Was obojga. Nie pouczaj np.: o tym, jak to było za Twoich czasów, kiedy byłeś w jego wieku. Nie mów, że wymagasz – współpracuj z dzieckiem. Postaraj się nie wzbudzać w nim poczucia winy – daj mu do zrozumienia, że nie jest sam i że wspólnie możecie rozwiązać problem.

Przyznaj się do swoich słabości.

Opowiedz o swoich doświadczeniach związanych z użytkowaniem telefonu. Powiedz, że Tobie też zdarza się odebrać telefon w trakcie obiadu, że czasem odczytujesz sms podczas seansu w kinie, rozmawiasz głośno w kolejce w sklepie. Twoje odczucia będą tylko wstępem do rozmowy a prawdziwy dialog zacznie się, kiedy zapytasz nastolatka, co on uważa na ten temat. Porównajcie swoje doświadczenia i przemyślenia.

Zachęć do bezpośrednich kontaktów.

Zwróć uwagę na to, jak ważny jest kontakt bezpośredni z rówieśnikami, a nie smsowanie i dzwonienie. Wytłumacz, że podtrzymywanie relacji i budowanie przyjaźni jest trwałe, kiedy spotykamy się z drugą osobą i możemy z nią porozmawiać twarzą w twarz.

Wspólnie ustalcie zasady.

Uświadom dziecku, że wyjście do kina czy wspólny posiłek, to szczególny i ważny czas dla Waszej rodziny, dla przyjaciół. Powiedz mu, że to jeden z momentów, kiedy chcesz z nim porozmawiać o tym, co wydarzyło się w ciągu dnia. Ten czas powinien być ważny także dla dziecka, ponieważ może opowiedzieć Ci o wszystkim. Wytłumacz mu, że nic się nie stanie, jeśli później odpisze koledze na sms. To nie osłabi jego relacji z rówieśnikami, może nawet umocnić pozycję w swoim otoczeniu. Pokaże znajomym, że to on decyduje, na co poświęca swój czas i kiedy jest dla nich dostępny.

Zaproponuj wspólne ustalenie nieprzekraczalnego, miesięcznego limitu środków pieniężnych do wykorzystania na połączenia telefoniczne lub sms. Zaoszczędzoną kwotę będzie mógł przeznaczyć na dodatkowe przyjemności, np.: kino, wyjście z kolegami na pizzę. Jest szansa, że Twoje dziecko zastanowi się kilka razy, zanim wykona kolejny, zbędny telefon.

Pomóż mu odnaleźć nową pasję.

Zaproponuj dziecku znalezienie nowego hobby. Nastolatek, który ma swoje zainteresowania, mniej czasu będzie spędzać z telefonem w ręku. Ważne, aby młody człowiek zaangażował się w nowe aktywności i rzeczywiście odnalazł zajęcie, które przyniesie mu mnóstwo satysfakcji.

Dawaj dobry przykład.

Nie zapomnij o tym, aby być dla dziecka dobrym wzorem. Niech widzi, że wnioski
z Waszej rozmowy przekładają się na życie codzienne. Staraj się korzystać z telefonu rozsądnie i przestrzegaj wspólnie ustalonych zasad.

Więcej informacji na www.uwagafonoholizm.pl