CYBERPRZEMOC - nowa forma przemocy

Żyjemy w czasach, które co chwila zaskakują nas różnymi nowinkami technicznymi. Z założenia są one przeważnie dobre i mają nam ułatwiać życie. Niestety, ludzie bardzo szybko adaptują nowe osiągnięcia techniki do niezbyt mądrych i dobrych działań. I tak właśnie pojawiła się nowa forma przemocy - cyberprzemoc.

Zjawisko cyberprzemocy najkrócej definiuje się jako przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Technologie te to głównie Internet i telefony komórkowe. Podstawowe formy zjawiska to:

• nękanie,
• straszenie,
• szantażowanie z użyciem Sieci,
• publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających, kompromitujących informacji, zdjęć, filmów,
• podszywanie się w Sieci pod kogoś wbrew jego woli.

Do działań określanych mianem cyberprzemocy wykorzystywane są głównie: poczta elektroniczna, czaty, komunikatory, strony internetowe, blogi, serwisy społecznościowe, grupy dyskusyjne, serwisy SMS i MMS.

W odróżnieniu od "tradycyjnej" przemocy zjawisko cyberprzemocy charakteryzuje wysoki poziom anonimowości sprawcy. Cechą charakterystyczną problemu jest również szybkość rozpowszechniania materiałów i ich powszechna dostępność.

Dzieci zazwyczaj nie uświadamiają sobie jak wielką krzywdę mogą wyrządzić drugiej osobie poprzez działania podejmowane on-line. Ofiary cyberprzemocy pozostawione sam na sam z problemem często nie potrafią sobie z nim poradzić. Dlatego bardzo ważną rolę w przeciwdziałaniu zjawisku pełni najbliższe otoczenie dziecka. Rodzice i nauczyciele powinni podejmować działania profilaktyczne oraz szybko interweniować w sytuacji gdy zachodzi podejrzenie, że dziecko jest ofiarą lub sprawcą przemocy.

Motywacja do stosowania cyberprzemocy przez młodych ludzi ma podłoże w czynnikach rozwojowych. Chcąc zrealizować naturalną potrzebę przynależności chcą być atrakcyjni dla grupy i mieć w niej silną pozycję. Potrzeba jest tak wielka, że młody człowiek nie zastanawia się nad oceną moralną sytuacji, tylko naśladuje działania grupy lub jednostki, nawet jeśli są one nie zgodne ze społecznie akceptowanymi normami. Z drugiej strony stoi obawa przed byciem ofiarą. Aby nie zostać nią dziecko przyjmuje rolę sprawcy. Sprawca ma siłę, nie boi się, budzi respekt i poczucie zagrożenia u innych.

Ofiara przemocy rówieśniczej przeżywa nagromadzenie trudnych emocji, myśli, uczuć. Dziecko odczuwa izolację od grupy, poczucie osamotnienia, rozpacz. Ta najważniejsza na tym etapie rozwoju grupa, tak mocno krzywdzi jednostkę. Dziecko przeżywa skrajne emocje, bo wie, że nie możliwe jest cofnięcie czasu, sytuacja jest upubliczniona. Często więc ofiara ma potrzebę zniknięcia, schowania się - stąd w skrajnych sytuacjach myśli i próby samobójcze.

Każde dziecko, które doświadczyło cyberprzemocy - ofiara, sprawca i świadek potrzebuje reakcji ze strony dorosłych. Trzeba głośno powiedzieć, że cyberprzemoc jest krzywdzeniem drugiej osoby. Nie jest dobrym żartem działanie, które powoduje czyjeś cierpienie. Ważna jest też świadomość konsekwencji takich działań. Ofiara może skorzystać bowiem z ochrony jaką gwarantuje jej prawo.

Powstała również organizacja, która specjalizuje się w działaniach związanych z cyberprzemocą. Celem Helpline.org.pl jest pomoc dzieciom i młodzieży w sytuacji zagrożenia w Internecie. Konsultanci udzielają również porad rodzicom, opiekunom i osobom pracującym zawodowo z dziećmi i młodzieżą. Helpline.org.pl działa w dni powszednie w godzinach od 11 do 16. Kontakt z konsultantami jest możliwy:

• pod bezpłatnym numerem telefonu 0 800 100 100,
• za pośrednictwem livechat'u z poziomu strony www.helpline.org.pl,
• za pomocą e-maila [email protected].

Na podstawie książki "Jak reagować na cyberprzemoc? Poradnik dla szkół" pod red. Łukasza Wojtasika, wyd. Fundacja Dzieci Niczyje.